Kan Nasıl Alınır?

Kan alımı işlemi, dikkatli ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi gereken bir prosedürdür. Bu süreçte, hastanın rahat ve güvende hissetmesi önemlidir. Sağlık kuruluşunda yatan hastanın kimlik bilgilerini içeren bir bilezik takması zorunludur. Hastaya adı, soyadı, adresi, hastane numarası veya doğum tarihi gibi bilgileri sormalı ve bu bilgilerin bilezikte yazanlarla uyuşup uyuşmadığını doğrulamalıyız. Duvara, yatağa veya gece lambasına bağlı bileziklere güvenmemeli, bileziğin mutlaka hastanın bileğine takılı olması gereklidir. Hastaya, "Siz Ali Bey misiniz?" gibi cevapları evet veya hayır olan sorular sormaktan kaçınmalıyız; çünkü bu tür sorular, hastanın sinirli olduğu durumlarda yanlış cevap verme olasılığını artırır.

Hastanın kimlik bilgilerini doğrulamalı, yapılacak testlerin gerekliliğini hasta ve hasta yakını ile görüşerek açıklamalıyız. Tüm kan örneklerinin enfeksiyöz olabileceği düşüncesiyle standart önlemler alınmalıdır. Eldiven kullanımı zorunludur. Doğru tetkik sonuçları elde edebilmek için genellikle 8 ile 12 saatlik açlık sonrası kan almak en uygunudur. Ancak, tokluktan etkilenen testler dışında, kan örnekleri günün diğer saatlerinde de alınabilir. Sabah ve akşam üzeri kan değerleri arasında belirgin fark olan testler için kan alma saatine dikkat edilmelidir.

Laboratuvar tetkikleri için genellikle uygun olan toplardamardan kan alınır. En çok dirseğin iç tarafında bulunan damarlar tercih edilir; bu damarlar geniştir ve kolayca erişilebilir. Ancak bazı kişilerde damarlar ince ve derinde olabilir. Bu durumda diğer kol veya el üzerindeki damarlardan da kan alınabilir. Damarı ince olan kişilerde ve özellikle bebeklerde kan alımı zordur.

Kan alınmadan önce hasta en az 15 dakika oturarak dinlendirilir. Hastaya adı ve soyadı sorularak kimlik teyidi yapılır. Etiketleme işlemlerinin uygunluğu denetlenir. Tetkik tüplerinin uygun olup olmadığı kontrol edilir. Hastaya uygun bir oturma şekli verilir ve yapılacak işlem hakkında bilgilendirilir. Kan alınacak yer seçilir. Kan alınacak bölgenin 7 ile 10 cm üzerine turnike uygulanır. Kan alınacak alan alkol ile temizlenir ve kuruması beklenir. Hastanın kolunu ve bileğini gerektiği kadar düz tutması istenir. Tüp tutamağına uygun olan iğne takılır. Kol ve seçilen damar, kan alacak kişi tarafından hareketsiz pozisyona alınır. Tutamak baş ve orta parmaklar arasında desteklenir. İğne, kesik üçgen ucu üstte olacak şekilde, 15 ile 20 derecelik açı ile ortalama 1 cm'ye kadar deriye batırılarak damara girilir. Uygun tüp tercih edilerek diğer elin işaret ve orta parmakları tutamağın kanatları üzerine, başparmağı ise iğne yapar gibi tüpün ucuna dayanır. Tüp, kauçuk tıkaç delecek şekilde iğneye doğru itilir. Uygun tüplere sırası ile gerekli miktarda kan alınır. Turnike çıkarılır ve iğne damardan çekilir. Deliğin üzeri hemen bası bandı ile kapatılır. Hastaya, bu bölgeye birkaç dakika daha bastırması ve kolunu düz tutması önerilir. Tutamağa takılı iğne, kapağı kapatılmadan atık kabına atılır. Alınan kanlar uygun tüplere yerleştirilir.

Kan alımı işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır: