Trigliserid artışı, trigliserid aynı kolesterol gibi kanda dolaşan yağlardan biridir. Buna herkesin belli oranda ihtiyacı bulunmaktadır. Sağlıklı bir bireyde kandaki trigliserid düzeyi en fazla 150 mg/dl kadar oluyor. Bu oranın üzerinde trigliserid artışı olması çeşitli sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Trigliserid artışı yüksek düzeyde olursa damarlarda plak oluşmasını ve damar tıkanıklığını kolaylaştırıyor. Dolayısıyla inme ya da kalp krizi geçirme riski de artıyor. Özellikle trigliserid artışı 1000 mg/dl düzeyini geçerse oldukça tehlikeli olan pankreatit yani pankreas bezi iltihaplanması riskini ortaya çıkarıyor.
Trigliserid kanda bulunan ve artışı sorun olarak görülen kan yağıdır. Kötü kolesterol yani LDL gibi damarları tıkayan bir etkendir. Yüksek trigliserid düzeyi bireylerde diyabet yatkınlığına, tansiyon yüksekliğine, karın bölgesi yağlanmasına neden olabiliyor.
Sağlıklı bireylerde normal trigliserid düzeyinin 150 mg/dl olduğunu belirtik. 150-200 arasındaki değerler hafif trigliserid yüksekliği, 200 üzerindeki değerler yüksek trigliserid, 500 mg/dl üzerindekiler ise aşırı yüksek trigliserid düzeyi olarak değerlendirilir. Eğer kişide trigliserid düzeyi devamlı şekilde 200 üzeri olursa damar tıkanıklığından felç geçirme riski de artar. Bu kişide iyi kolesterol HDL oranı düşük olursa bu risk daha fazladır. Bu nedenle iyi kolesterolün trigliseride oranı önemli bir değerdir. Bu iki değeri birbirine böldüğünüzde elde edilen sonuç 2 ve altında olursa normal değer olarak kabul edilir. Trigliserid artışı ile birlikte kötü kolesterol LDL oranı da yüksek olursa, bu kişilerde kalp damar hastalığı riski de yüksek olur.
Eğer trigliserid düzeyi 100 mg/dl ve üzerinde olursa bu kişilerin pankreas bezi iltihabı geçirme riski yüksek olur. Aşırı obez olanlarda diyabet hastalarında ve insülin değeri yüksek olanlarda trigliserid düzeyi de artabilir. Ayrıca tiroit bezi tembelliği bulunan kişilerde trigliserid düzeyi daha kolay yükselir.
Trigliserid artışı neyi gösterir?
Trigliserid artışı kişinin gerektiğinden fazla kalori aldığını gösterir bir bulgudur. Vücut kullanmadığı fazla kaloriyi trigliseride çevirerek vücutta depo etmeye başlar. Trigliserid artışı çoğu zaman insülin direnciyle birlikte izlenir. Kanda trigliserid düzeyi arttıkça iyi kolesterol HDL düzeyi de düşmeye başlar. Trigliserid artışı kolesterolden farklı şekilde sadece hayvansal besinlerden kaynaklanmaz. Şeker dahil olmak üzere bütün kalorili besinler trigliserid düzeyini yükseltebilir. Ayrıca kolesterolden farklı olarak trigliserid düzeyi günlük bile değişebilir.
Kolesterolün düşürülmesi için uzun süren bir diyete ihtiyaç varken, eğer kişide genetik etkenlerden kaynaklı trigliserid yüksekliği bulunmuyorsa yapılacak diyetle trigliserid düzeyi birkaç günde düşürülebilir. Ancak yenilen bir porsiyon tatlı bile trigliserid düzeyini yükseltebilir. Bu nedenle trigliserid ölçümü yapılacağından bir gece önce ağır yemek yememeli, alkol almamalısınız.
Trigliserid artışı neden olur?
Trigliserid artışı daha çok metabolik sendromu olan ya da şeker hastalığı olan kişilerde görülüyor. Çeşitli nedenlerle kilo alan, bel çevresi geniş, göbeği olan kilolu kişilerde trigliserid yüksekliği sorun haline gelebiliyor. Ayrıca bazı böbrek hastalıklarında ve tiroit bezi tembelliğinde de trigliserid artışı olabiliyor. Trigliserid yüksekliğini düşürebilmek için hemen ilaç kullanmaya gerek olmaz. Bu tedavide fibrik asit türevi içeren ilaçlar faydalı oluyor. Ancak kişilerin önce beslenmesine dikkat etmesi gerekiyor. Aldıkları kaloriyi azaltmaları, aktivitelerini arttırmaları ve kilo vermeleri daha uygun bir tedavidir.
Trigliserid artışı olanlar nasıl bir diyet uygulamalı?
Trigliserid artışı olan kişilerde kolesterol yüksekliğinde olduğu gibi tavuk, et, yoğurt ve peynir gibi besinleri kısıtlamak olumlu sonuç vermez. Kişilerin kilo vererek un, patates, alkol, şeker, nişasta, pirinç gibi yiyecekleri azaltması ve kalori yakımını sağlayacak egzersizleri yürüyüşleri yapmasa daha olumlu sonuç verecektir. Her gün 40-45 dakika tempolu yürüyüş çok yararlı olacaktır. Bunun yanında diyette yapılması trigliserid düzeyini düşürecektir. Ancak kişide genetik yatkınlık olursa bunlarla birlikte ilaç tedavisi de uygulanması gerekecektir.