Kan yapıcı besinler, kansızlık olarak bilinen anemi hastalığı kanın yeteri kadar kırmızı kan hücresi içermemesi nedeniyle oluşur. Kırmızı kan hücreleri organlara yeterli kanın ulaşmasını sağlar. Kanla beraber taşınması gereken oksijen yetersizliği yorgunluk başta olmak üzere daha pek çok sıkıntıya yol açar. Kansızlık dünya genelinde kanla alakalı olarak gelişen hastalıkların başında gelir. Bazı durumlarda hamilelik, devamlı kan vermek ya da farklı hastalıklardan dolayı kansızlık yaşanabilir. Özellikle yorgunluk nedeniyle doktora başvurulduğunda yapılan tetkikler sonucu kansızlık tespit edilmişse bazı gıda takviyeleri reçete edilebilir. Ayrıca bu süreçte tedaviye destek amacıyla kan yapıcı besinlerden yardım alınabilir.
Kansızlık 4 farklı türde ortaya çıkar. Vücut yeteri kadar kan hücresi üretmediğinde, vücuttaki mevcut kan hücrelerinde azalma yaşandığında, demir minerali bakımından zayıf beslenme ve kronik hastalıklar nedeniyle kansızlık oluşabilir. Kansızlık kendini, halsizlik, yorgunluk, göğüs ağrısı, dudaklarda morarma, ağız içi morarması, cilt renginde solgunluk, asabiyet, metabolizmada yavaşlama gibi şikâyetler ile kendini gösterir.
Demir Ağırlıklı Yiyecekler: Demir mineralinin kırmızı kan hücresi için hayati önemi vardır. Kırmızı et, kümes hayvanları, balık hemoglobin içeren hayvansal besinlerdir. Et harici besinlerde bulunan demir türü ise non-heme'dir. Et ürünleri tarafından vücuda alınan demirin %15-35'i vücut tarafından emilir. Et harici demir içeren besinlerin ise %2-20'si vücut tarafından emilir. Et harici demir C vitamini bakımından zengin gıdalarda bol miktarda bulunur. Bu besinler lahana, çilek, brokoli ve turunçgiller olarak sıralanabilir.
Kan Yapıcı Besinler
Kan yapımını arttırmak için C vitamini ve demir bakımından zengin gıdalar ile beslenmek gerekir. Soya sütü, sebze ve meyveler, yulaf, pekmez gibi besinlerin kan yapıcı özelliği vardır.
Pırasa özellikle pişmeden tüketilirse kan yapıcı etkisinden yararlanılabilir.
Pekmez kan yapıcı etkisi ile bilinen en önemli besin maddelerinden biridir. Özellikle sabahları aç karnına 1 kahve fincanı pekmez tüketerek kansızlık ile mücadele edilebilir.
Dalak kan yapımını destekleyen bir besindir. Taze dalak tavada kızartılarak tüketildiğinde kan yapımını destekler.
Çekirdekli siyah üzüm yine kan yapan besinler arasında yer alır. Yemiş olarak tüketilebileceği gibi kaynatılarak suyu içildiğinde de faydalı olur.
Kına ağacının kan yapıcı etkisi bulunmaktadır. Bitkini kaynatılarak suyu içilebilir. Ayrıca siyah üzüm suyuna da eklenerek tüketilebilir.
Bal sabah akşam düzenli olarak tüketildiğinde kan yapımını arttırabilir.
Özellikle adet dönemlerinde çemen tohumu yutulduğunda adet kanının şiddetini azaltabilir. Dolayısı ile vücutta fazla kan kaybı yaşanmaz.
Böğürtlen reçeli, dut, ahududu, çilek, karadut gibi meyvelerin kan yapıcı etkisi vardır. Bu tür meyveler pekmez şeklinde, reçel şeklinde ya da sade olarak tüketilebilir.
Polen, arısütü ve bal karışımı kansızlığa karşı iyi gelen besinler arasında yer alır.
Kırmızı et, karaciğer, yumurta da kan yapıcı besinler arasındadır.
Tavuk ciğeri kan yapıcı özelliği olan en değerli hayvansal gıdalar arasındadır. 100 gr pişmiş tavuk ciğeri yaklaşık günlük demir gereksiniminin %60'ını karşılar. Ancak kolesterol hastaları için uygun bir besin maddesi değildir.
İstiridye de kan yapıcı bir besin olarak tüketilebilir, yine 100 gr istiridye günlük demir gereksiniminin %37'sini karşılar. Tavuk ciğeri gibi kolesterol bakımından zengin bir besin kaynağıdır.
İrmik, kabak çekirdeği, fıstık, badem, dereotu, maydanoz, karabiber, keklikotu, kimyon gibi besinlerin de kan yapıcı özelliği vardır.
Barbunya, mercimek soya fasulyesi, kahvaltılık yulaf demir harici birçok mineral ve vitamin bakımından zengin içeriğe sahiptir. Örneğin 100 gr mercimek demir ihtiyacının %19'unu karşılamak için yeterli olur. 100 gr barbunya ise günlük demir ihtiyacının %12'sini karşılar.